АИТВ-жұқпасы - адам иммундық тапшылығы вирусының, иммундық жүйенің нақты зақымдалуымен сипатталатын антропонозды жұқпалы созылмалы ауру

Аймақта АИТВ-мен өмір сүретін адамдардың саны 2,5 мыңнан асты. АИТВ-жұқпасы бірнеше кезеңде жүреді, ЖИТС - бұл соңғы немесе терминалды саты.

Адамның жұқтырғандығын қалай білуге болады?

АИТВ-ның ағзада болуын анықтау және диагноз қою тек сыртқы белгілермен ғана мүмкін емес. Қан сынағы қажет. Тестің нәтижесіне сенімді болу үшін соңғы қауіпті контактіден кейін 3-6 айдан кейін және 12 айдан кейін қан талдауын жасау қажет. Бірақ көбінесе адамдар өздерінің денесінің сигналына мән бермейді, немесе өздерінің өміріндегі ең маңызды сынақтардың біреуін орындағысы келмейді – ол АИТВ үшін қан тапсыру.

Өмір мен денсаулықты сақтау үшін келесі ережелерді сақтау қажет:

1. АИТВ / ЖИТС туралы хабардар болу.

2. Есірткіні қолданбау.

3. Егер серіктестің АИТВ мәртебесі белгісіз болса, мүшеқапты пайдаланыңыз.

АИТВ-жұқпасынан сақтану, суық тиюден гөрі оңайырақ. АИТВ жұқпасы дымқыл аяқтардан, балмұздақтан және суық судан пайда болмайды. Өзіңізден қорғану үшін сізге қалың нұсқауларды оқып, арнайы қорғау костюміне ие болуға немесе жоғары білімге ие болудың қажеті жоқ. АИТВ ешқашан үй шаруашылығында берілмейтіні, құшақтасу, сүйісу, қол алысу қауіпсіз. АИТВ жұқтырудың екі жағдайы бар: қорғалмаған секс және есірткі қолдану (стерильді емес шприцтер мен инелер).

Қазақстанда АИТВ-жұқпасын емдеу тегін.

АИТВ-ны емдеу мүмкін емес, бірақ оны бақылауға болады. Адамның иммун тапшылығы вирусының бұзылуын жоғары активті антиретровирустық терапия арқылы алдын алуға болады. Антиретровирустық терапия қандағы вирустың шоғырлануын ең төменгі деңгейге дейін төмендетуге мүмкіндік береді, осылайша, қайталама аурулардың даму қаупін төмендетеді және иммундық жүйенің өзін қалпына келтіруге мүмкіндік береді, осылайша ағзаның өзі аурулардың көпшілігіне қарсы шығуы мүмкін.

Препараттардың қолданылуына қарамастан, АИТВ адам ағзасында өмір бойы сақталады, дәрілер АИТВ-жұқпасынан емдемейді, бірақ олар ЖИТС дамуына және өлімнің басталуына жол бермейді. Осы терапияны бастаған адам күнделікті бірнеше  дәріні және өмір бойы қолдану керек. Курсты үзу бұрынғы емдеудің барлығын жоққа шығаруы мүмкін. АИТВ-оң мәртебесі бар әйел антиретровирустық терапияны қабылдау кезінде сау бала тудыруы мүмкін.

ДДСҰ-ның жаңа нұсқауларына сәйкес, антиретровирустық терапия критерийлеріне жататын адамдардың саны бүгінгі таңда әлемде 28 миллионнан 37 миллион адамға дейін артады. Емдеуге қолжетімділікті кеңейту 2020 жылға арналған және 2030 жылға қарай ЖИТС індетін тоқтатуға бағытталған жаңа міндеттердің бір бөлігі болып табылады.

Қазіргі уақытта ЮНЭЙДС бойынша АИТВ стратегиясының мақсаты 90 (90- 90-90).

- халықтың 90% өзінің АИТВ мәртебесін білуі керек

- АИТВ жұқтырғандардың 90% -ы антиретровирустық препараттарды қабылдау керек,

- АИТВ індетін жұқтырғандардың 90% -ында антиретровирустық препараттарды қабылдау кезінде вирустың жолын кесу анықталмаған құндылықтардан бұрын пайда болуы керек. Жоғарыда аталған мақсатқа қол жеткізілсе, АИТВ-жұқпасының эпидемиясы тоқтатылады.

Жыл сайын 1 желтоқсанда әлемдік қоғамдастық ЖИТС-пен күрес күнін атап өтеді. 1988 жылғы 1 желтоқсанда ЖИТС-тің алғашқы Дүниежүзілік күні өтті. ЮНЭЙДС деректері бойынша, биылғы жылдың 1 желтоқсанында Дүниежүзілік ЖИТС-ке қарсы күрес күнінің 30 жылдығын атап өтуге болады.

2018 жылғы Дүниежүзілік күннің тақырыбы «Өз мәртебеңді біл». «Өз мәртебеңді біл» ұранымен өткізілетін іс-шаралар, сондай-ақ бүкіл халықты АИТВ-жұқпасының пайда болуы, алдын-алу және емдеу мәселелерінде хабардар ету деңгейін көтеру, қоғамдағы науқастарды стигматизациялау және кемсітушілікке жол бермеу науқанын өздерінің мәртебесін АИТВ-ны анықтау жолымен науқанды қолдауға шақырады. Тұрғылықты мекен жайлары бойынша емханаларда АИТВ-ға тестілеуден өтуге болады!

ШҚО ЖИТС орталығы ЕАКК бөлімінің меңгерушісі Н.А.Оралбаева